مقایسه میلگرد آجدار A2، A3 و A4 از نظر مقاومت و جوش‌پذیری
در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی، انتخاب نوع مناسب میلگرد تأثیر مستقیم بر ایمنی، دوام سازه و هزینه‌های نهایی دارد. میلگردهای آجدار پرکاربرد در ایران، عمدتاً در سه دسته A2، A3 و A4 طبقه‌بندی می‌شوند که هرکدام دارای ویژگی‌های مکانیکی خاص، مقاومت‌های متفاوت و جوش‌پذیری متغیر هستند.
در این مقاله به بررسی دقیق تفاوت این سه نوع میلگرد از نظر مقاومت کششی، شکل‌پذیری، جوش‌پذیری و کاربرد در سازه‌ها می‌پردازیم.
🔹 میلگرد A2؛ میلگرد نیم‌سخت برای عملیات خم‌کاری
میلگرد A2 در دسته‌ی میلگردهای نیم‌سخت قرار می‌گیرد و معمولاً دارای آج‌های یکنواخت مارپیچ است.
مشخصات فنی:
-
حداقل تنش جاری (屈服): حدود ۳۴۰ مگاپاسکال
-
تنش گسیختگی: حدود ۵۰۰ مگاپاسکال
-
شکل‌پذیری بالا
-
مناسب برای عملیات خم‌کاری و آهنگری
جوش‌پذیری:
نسبت به A3 و A4 جوش‌پذیرتر است؛ اما همچنان جوشکاری مستقیم توصیه نمی‌شود مگر با رعایت دستورالعمل‌های خاص.
کاربردها:
-
فونداسیون‌های سبک
-
خاموت‌گذاری در تیر و ستون
-
ساختمان‌های با طبقات محدود
🔹 میلگرد A3؛ پرمصرف‌ترین میلگرد ساختمانی
میلگرد A3 با آج جناقی (هفت و هشتی) شناخته می‌شود و بیشترین مصرف را در پروژه‌های ساختمانی دارد.
مشخصات فنی:
-
حداقل تنش جاری: حدود ۴۰۰ مگاپاسکال
-
تنش گسیختگی: حدود ۶۰۰ مگاپاسکال
-
شکل‌پذیری متوسط تا کم
-
مقاومت بیشتر نسبت به A2
جوش‌پذیری:
جوشکاری بر روی میلگرد A3 توصیه نمی‌شود، زیرا ساختار شکننده‌تری دارد و ممکن است دچار ترک در محل جوش شود.
کاربردها:
-
شبکه‌های میلگردی در سقف و دیوار برشی
-
آرماتور طولی ستون و تیر
-
فونداسیون ساختمان‌های میان‌مرتبه
🔹 میلگرد A4؛ میلگرد سخت با مقاومت بالا
میلگرد A4 معمولاً با آج‌های مرکب و ترکیبی تولید می‌شود و برای سازه‌هایی با نیاز به مقاومت بالا طراحی شده است.
مشخصات فنی:
-
حداقل تنش جاری: حدود ۵۰۰ مگاپاسکال
-
تنش گسیختگی: حدود ۶۵۰ تا ۷۰۰ مگاپاسکال
-
شکل‌پذیری کم
-
سخت‌ترین نوع میلگرد پرکاربرد
جوش‌پذیری:
به دلیل سختی بالا و کربن زیاد، جوشکاری بر روی میلگرد A4 به‌شدت ممنوع است. در صورت نیاز به اتصال، باید از قلاب‌گذاری یا وصله مکانیکی استفاده شود.
کاربردها:
-
سازه‌های بتنی مرتفع
-
پل‌ها و سکوهای صنعتی
-
مناطق با خطر زلزله بالا
-
پروژه‌های دارای الزامات آیین‌نامه‌ای سختگیرانه
جدول مقایسه میلگردهای A2، A3 و A4
| ویژگی‌ها | A2 | A3 | A4 |
|---|---|---|---|
| نوع آج | یکنواخت (مارپیچ) | جناقی (هفت‌و‌هشتی) | مرکب (ترکیبی) |
| تنش جاری (MPa) | ~340 | ~400 | ~500 |
| تنش گسیختگی (MPa) | ~500 | ~600 | ~650–700 |
| شکل‌پذیری | زیاد | متوسط | کم |
| جوش‌پذیری | نسبتاً قابل قبول | ممنوع (توصیه نمی‌شود) | ممنوع (بسیار خطرناک) |
| کاربرد اصلی | خاموت، فونداسیون سبک | میلگرد طولی تیر و ستون | پروژه‌های سنگین و ضدزلزله |
نکات کلیدی در انتخاب میلگرد مناسب
-
برای پروژه‌های معمولی مسکونی، ترکیب A2 برای خاموت و A3 برای میلگرد طولی مناسب است.
-
برای پروژه‌های مرتفع یا مناطق با لرزه‌خیزی بالا، استفاده از A4 توصیه می‌شود.
-
در هیچ‌کدام از انواع A3 و A4، جوشکاری بدون مشورت مهندس ناظر و استفاده از روش‌های خاص مجاز نیست.
نتیجه‌گیری
هر کدام از میلگردهای A2، A3 و A4 دارای مشخصات فنی و کاربردهای مشخصی هستند و نمی‌توان یکی را به‌عنوان گزینه بهتر معرفی کرد، مگر با توجه به نیاز سازه و شرایط پروژه. مشاوره با مهندس محاسب و رعایت آیین‌نامه‌های بتن ایران (آبا) و استاندارد ملی، بهترین راه برای انتخاب ایمن و اقتصادی میلگرد است.
